Evropska ekonomija, nakon perioda globalnih šokova, suočava se s novim izazovima, a sjenka recesije nadvija se nad nekoliko ključnih zemalja. Visoka inflacija, energetska kriza i globalne geopolitičke tenzije stvaraju nestabilno okruženje koje prijeti usporavanjem rasta. Razumijevanje koje su ekonomije najugroženije i kakve će to imati implikacije, ključno je za cijelu regiju, uključujući Bosnu i Hercegovinu.

Sjenka recesije nad Evropom

Recesija se obično definiše kao dva uzastopna kvartala ekonomskog pada. Iako cijela Evropska unija možda neće ući u duboku recesiju, analitičari upozoravaju da su pojedine zemlje na rubu ili već ulaze u fazu kontrakcije. Visoke cijene energije i usporavanje globalne trgovine glavni su faktori koji opterećuju industrijsku proizvodnju i potrošačku moć.Evropska centralna banka (ECB) suočava se s delikatnim balansom: podizanje kamatnih stopa radi suzbijanja inflacije može dodatno usporiti ekonomsku aktivnost.

Najugroženije ekonomije i razlozi

Njemačka: Kao najveća evropska ekonomija i industrijski gigant, Njemačka je posebno osjetljiva na visoke cijene energije i usporavanje globalne potražnje. Njen ovisnost o izvozu čini je ranjivom na globalne ekonomske fluktuacije. Naučnici i ekonomisti upozoravaju da bi duža recesija u Njemačkoj imala domino efekt na cijelu EU.

Italija: S visokim javnim dugom i sporim rastom, Italija je često pod pritiskom u ekonomskim krizama. Energetska kriza i inflacija dodatno opterećuju njenu ekonomiju.Druge zemlje s visokom inflacijom i ranjivom industrijom: Neke istočnoevropske zemlje, koje su snažno pogođene inflacijom i koje imaju energetski intenzivne industrije, također se suočavaju s izazovima.
Razlozi za ranjivost uključuju veliku ovisnost o ruskom gasu (iako smanjenu), snažan izvozni sektor koji je izložen globalnim šokovima i, u nekim slučajevima, visoku razinu javnog duga.

Implikacije za Balkan i BiH

Ekonomski problemi u Evropi direktno se prelijevaju na zemlje Zapadnog Balkana, uključujući BiH:

Pad izvoza: EU je glavni trgovinski partner zemalja regije. Usporavanje ekonomija u EU znači smanjenu potražnju za proizvodima iz BiH, što će utjecati na izvozne prihode.
Smanjenje doznaka: Doznake od dijaspore iz evropskih zemalja (posebno Njemačke, Austrije, Švicarske) čine značajan dio BDP-a BiH. Recesija u tim zemljama može smanjiti iznos novca koji se šalje kući.
Manje investicija: Ekonomska nesigurnost u EU može smanjiti strane direktne investicije u regiji.Turizam: Pad kupovne moći u EU može utjecati na broj turista koji posjećuju BiH i druge zemlje regije.
Rast nezaposlenosti: Usporena ekonomija može dovesti do smanjenja radnih mjesta u sektorima koji su povezani s izvozom ili uslugama za EU.

Naučnici i ekonomisti preporučuju zemljama Zapadnog Balkana da diversifikuju svoje ekonomije, jačaju domaće kapacitete i traže nove partnere kako bi smanjile ovisnost o ekonomskim fluktuacijama u Evropi. Spremnost na brzu adaptaciju ključna je za navigaciju kroz nadolazeći period ekonomske neizvjesnosti.

Izvor: Raport.ba